Ενώ η ψώρα είναι εξαιρετικά συχνή, επηρεάζοντας περίπου 200 εκατομμύρια ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, τα κρούσματα σε όλη τη Μ. Βρετανία έχουν ξεπεράσει κατά πολύ τα τυπικά επίπεδα. Υπάρχουν αναφορές για κρούσματα σε οίκους φροντίδας ηλικιωμένων και σε πανεπιστημιακά καταλύματα, ιδιαίτερα στο βόρειο τμήμα της χώρας.
Η Kamila Hawthorne, πρόεδρος του Royal College of General Practitioners (Βασιλικό Κολλέγιο Γενικών Ιατρών) του Ηνωμένου Βασιλείου, δήλωσε στο WIRED ότι τα εβδομαδιαία περιστατικά ανά 100.000 κατοίκους για τη βόρεια Αγγλία συνεχίζουν να είναι πολύ πάνω από τον εθνικό μέσο όρο της 5ετίας. Οι πιο πρόσφατες αναφορές επιτήρησης της νόσου αναφέρουν λεπτομερώς 1.926 περιπτώσεις σε ολόκληρη τη χώρα μεταξύ των αρχών Δεκεμβρίου 2023 και Ιανουαρίου 2023.
Η αύξηση των κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης τάσης, καθώς τα κρούσματα ψώρας αυξάνονται σταθερά σε όλη την Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο εδώ και μια 10ετία. Σε αντίθεση με άλλες μολυσματικές ασθένειες, η εμφάνιση της ψώρας δεν θεωρείται συνέπεια της κλιματικής αλλαγής, αλλά αποτέλεσμα ενός κοκτέιλ παραγόντων, όπως οι ελλείψεις σε θεραπείες, η αποτυχία θεραπείας και ο επίμονος κοινωνικός στιγματισμός (αποκαλείται “αρρώστια των άπλυτων”) που εμποδίζει ορισμένους να αναζητήσουν αμέσως ιατρική βοήθεια.
Wikimedia commons/Kalumet
Το άκαρι της ψώρας (Sarcoptes scabiei var. hominis), έχει μικρό μέγεθος και είναι αόρατο με γυμνό μάτι. Ένα πλήρως ανεπτυγμένο άτομο δεν είναι μεγαλύτερο από τη μύτη μιας καρφίτσας και είναι άκρως «καταδεκτικό» ως προς την επιδημιολογία του. Εξαπλώνεται σε όλον τον κόσμο και προσβάλλει ανθρώπους ανεξαρτήτως φύλου, εθνότητας, ηλικίας και κοινωνικής τάξεως σε όλα τα γεωγραφικά πλάτη. Παρά ταύτα, η παρουσία του είναι πιο συχνή σε μέρη με ανθυγιεινές συνθήκες και συνωστισμό.
Μέχρι να αντιμετωπιστεί η πάθηση, τα ακάρεα της ψώρας (Sarcoptes scabiei) μπορούν να αναπαραχθούν, να τρυπώσουν και να γεννήσουν αυγά κάτω από το δέρμα, προκαλώντας πληγές και έντονη φαγούρα. Τα ακάρεα μεταδίδονται εύκολα σε άλλους, ιδιαίτερα μέσω της επαφής με το δέρμα, όπως κατά τη διάρκεια του σεξ, για παράδειγμα. Οι γιατροί λένε ότι έχουν δει αρκετές περιπτώσεις όπου άτομα μολύνθηκαν από σεξουαλικό σύντροφο, ενώ ορισμένα από τα δεδομένα για την έκταση της τρέχουσας επιδημίας στο Ηνωμένο Βασίλειο προέρχονται από κλινικές σεξουαλικής υγείας.
«Τα ακάρεα μπορούν να σέρνονται από τον άνθρωπο σε καναπέδες ή σε κλινοσκεπάσματα, κάτι που είναι εν μέρει ο τρόπος με τον οποίο μπορούν να συντηρηθούν τα κρούσματα», εξηγεί στο WIRED ο Michael Head, ανώτερος ερευνητής στον τομέα της παγκόσμιας υγείας στο Πανεπιστήμιο του Southampton στο Ηνωμένο Βασίλειο. «Είναι αρκετά συνηθισμένα σε σχολεία, φυλακές και οίκους ευγηρίας και μερικές φορές θα δούμε κρούσματα σε νοσοκομειακούς θαλάμους ή ξενώνες. Το άκαρι είναι σχετικά κοινό, αρκετά ανθεκτικό, και δυστυχώς για εμάς, πολύ καλό στο να κάνει τη δουλειά του».
Οι θεραπείες αποτυγχάνουν
Οι δύο κύριες θεραπείες για την ψώρα είναι η περμεθρίνη και το μαλαθείο, σε μορφή λοσιόν δέρματος που πρέπει να αλείφονται στο σώμα ενός μολυσμένου ατόμου για να σκοτώσουν όλες τις δεξαμενές ακάρεων και αυγών. Παραδοσιακά, αυτές οι θεραπείες ήταν εξαιρετικά αποτελεσματικές, αλλά τα τελευταία χρόνια υπάρχουν αυξανόμενες αναφορές για την αποτυχία τους. Μια πρόσφατη ανασκόπηση της έρευνας για το θέμα, που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Dermatology, αναφέρει ότι το ποσοστό αποτυχίας της θεραπείας μπορεί να φτάσει το 30%. Η ανασκόπηση σημειώνει ότι η ανθεκτικότητα των ακάρεων στα φάρμακα είναι μια αναδυόμενη ανησυχία, αλλά παραδέχεται επίσης ότι σχετικά λίγα είναι γνωστά για αυτήν την απειλή.
Ο υψηλός αριθμός κρουσμάτων στο Ηνωμένο Βασίλειο αντανακλά επίσης τη δυσκολία εξάλειψης μιας επιδημίας, λέει στο WIRED η Jo Middleton, ερευνήτρια στην Ιατρική Σχολή του Μπράιτον και του Σάσεξ, η οποία συμμετέχει στην έρευνα για την ψώρα στο Ηνωμένο Βασίλειο και σε όλο τον κόσμο. Τα κλινοσκεπάσματα και τα έπιπλα πρέπει να απολυμανθούν πλήρως, ενώ φάρμακα όπως η περμεθρίνη δεν είναι τα πιο εύκολα στη χρήση.
«Η περμεθρίνη είναι ένα καλό φάρμακο, αλλά είναι πολύ δύσκολο να το εφαρμόσεις. Πρέπει να καλύψεις ολόκληρο το σώμα, να το αφήσεις να δράσει για 12 ώρες χωρίς να το ξεπλύνεις και να το επαναλάβεις 7 ημέρες αργότερα. Στην πραγματικότητα όμως βλέπουμε πολλές αποτυχίες. Οι άνθρωποι παρότι βάζουν αυτό το φάρμακο συνεχίζουν να έχουν ψώρα και να μολύνουν άλλους ανθρώπους, επειδή ακριβώς η εφαρμογή είναι τόσο δύσκολη», προσθέτει.
Στη Βρετανία, υπάρχει επίσης ένας άλλος παράγοντας που παίζει ρόλο στην πολύμηνη σοβαρή έλλειψη θεραπειών. Πρόκειται για παρατεταμένα ζητήματα της αλυσίδας εφοδιασμού που σχετίζονται με την πανδημία, αλλά και για προβλήματα εισαγωγών που σχετίζονται με το Brexit. Επιπλέον, με την τρέχουσα υψηλή ζήτηση, κάθε απόθεμα που φτάνει στο Ηνωμένο Βασίλειο εξαντλείται γρήγορα.
Στον παγκόσμιο νότο, η ψώρα αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά μέσω μιας φαρμακευτικής αγωγής από του στόματος, ενός ισχυρού αντιπαρασιτικού που ονομάζεται ιβερμεκτίνη. Μελέτες έχουν δείξει ότι δύο δόσεις ιβερμεκτίνης είναι αποτελεσματικές στην εξάλειψη της νόσου στο 98% των ασθενών. Ωστόσο, η ιβερμεκτίνη δεν χρησιμοποιείται συνήθως για τη θεραπεία της ψώρας στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάτι που οι ερευνητές αποδίδουν στους επαναλαμβανόμενους ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με τις πιθανές χρήσεις της για τη θεραπεία της Covid-19.
Οι ερευνητές συστήνουν τώρα πιο αυστηρή επιτήρηση των πιθανών εστιών, ιδιαίτερα μετά από έρευνες που δείχνουν ότι η ψώρα που δεν έχει αντιμετωπιστεί μπορεί να οδηγήσει σε δευτερογενείς λοιμώξεις του δέρματος από στρεπτόκοκκο και σταφυλόκκοκο. Οι ευάλωτοι ασθενείς, σε οίκους φροντίδας, για παράδειγμα, διατρέχουν ιδιαίτερα κίνδυνο καθώς αυτά τα βακτήρια μπορούν να προκαλέσουν ακόμη και βλάβη σε ζωτικά όργανα .