Η δεξιόστροφη πορεία της κεντροαριστεράς δεν ήρθε για να περάσει. Πέρασαν οι πρώτες εντυπώσεις περί προσωρινότητας του φαινομένου Κασσελάκη. Όλοι οι συνδυασμοί εξετάσθηκαν και εξαντλήθηκαν. Η περίοδος του παροδικού φαινομένου αποδείχθηκε ότι δεν είναι παρά μια ακόμη ψευδαίσθηση. Η σημερινή σοσιαλδημοκρατία δεν έχει καμία σχέση με εκείνη της μεταπολεμικής εποχής.
Απ’ ότι φαίνεται η περίπτωση του ουρανοκατέβατου πολιτικού ήρθε για να εκπροσωπήσει τα ήδη συντηρητικοποιημένα στρώματα που κάποτε ψήφιζαν για τα συλλογικά συμφέροντα και το κοινωνικό κράτος και τώρα στηρίζουν την εξατομικευμένη «ελπίδα», που τους προσέφερε απλόχερα μια απροκάλυπτη πολιτική στροφή.
Βοήθησε σε αυτό η σταδιακή διαμόρφωση της κοινωνικής κουλτούρας που προσέφεραν τα ΜΜΕ των ισχυρών, τα μνημόνια, οι ανισότητες και τελευταία ο φόβος ενός γενικευμένου πολέμου.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα, βλέποντας την μεγάλη εικόνα.
Μετά τον Β’ Π.Π. η σοσιαλδημοκρατία χρειαζόταν στον καπιταλισμό για να επουλώσει τις πληγές του πολέμου, να φτιαχτεί κοινωνικό κράτος στις καπιταλιστικές χώρες και να αποτελέσει αντίπαλο δέος στις κομμουνιστικές χώρες.
Μετά το 1990, ο καπιταλιστικός κόσμος έγινε μονοπολικός και αισθάνθηκε σιγουριά ώστε να απλωθεί η παραγωγή σε φτωχές χώρες για μεγιστοποίηση των κερδών και ικανοποίηση των αγοραστικών αναγκών του πληθυσμού των δυτικών χωρών, με φτηνότερα βιομηχανικά και αγροτικά προϊόντα.
Μεγάλο μέρος της παραγωγής οδηγήθηκε στην ανερχόμενη Κίνα.
Η διασπορά της παραγωγής αύξησε την εξάρτηση από τις μικρές χώρες αλλά και τις οδούς μεταφοράς αγαθών.
Μετά το 2000, άρχισε να δημιουργείται ένας κόσμος με πολλούς πόλους, με κύριο κέντρο την Κίνα και τις χώρες του παγκόσμιου Νότου.
Η Δύση άρχισε να χάνει δυναμική και αναζήτησε διέξοδο σε διεύρυνση των αγορών μέσω των «Αραβικών Ανοίξεων», ένταξης στο ΝΑΤΟ των ανατολικοευρωπαϊκών χωρών και πρόκλησης ‘’πορτοκαλί επαναστάσεων’’ στον περίγυρο της Ρωσίας.
Στον Αραβικό κόσμο η διεύρυνση απέτυχε και προκλήθηκαν μεγαλύτερα προβλήματα. Η περίσφιγξη όμως της Ρωσίας είχε αποτελέσματα για την δυτική πολιτική, μέχρι την αντίδρασή της στην Ουκρανία.
Τώρα η Αμερική προσπαθεί να ανακόψει την κινεζική αλματώδη οικονομική επέκταση και να βάλει στο παιγνίδι της παγκόσμιας επιρροής την Ευρώπη, την Ωκεανία και την Ιαπωνία. Για την ώρα έχει ευνοηθεί η Αμερική αλλά απομονώθηκε και φτωχοποιείται η Ευρώπη.
Η αντιπαράθεση οδηγεί σε νέους ψυχρούς και θερμούς πολέμους. Οι εξοπλισμοί παίρνουν προτεραιότητα, τα κοινωνικά προγράμματα μπαίνουν στο ντουλάπι.
Οι πόλεμοι και όχι μόνο οι κατά καιρούς οικονομικές κρίσεις μας απειλούν. Ένας πυρηνικός πόλεμος δεν μπορεί να αποκλειστεί. Η στρουθοκαμηλική έλλειψη θέσεων ή η άκριτη υποστήριξη των ισχυρών όπως κάνει η πολιτική Κασσελάκη, με την αμέριστη στήριξη των κυρίαρχων οικονομικών συμφερόντων, δεν είναι τίποτα άλλο παρά παραπλάνηση ενός κόσμου που πριν λίγο καιρό άλλα πίστευε.
Το πρότυπο του πλούσιου και ικανού που τα καταφέρνει όλα, είναι ένας κυρίαρχος μύθος. Αλλιώς όλοι οι καταφερτζήδες θα είχαν γίνει πλούσιοι.
Σε αυτό το περιβάλλον η σοσιαλδημοκρατία και η κεντροαριστερά δεν χρειάζονται παρά μόνο στο πλαίσιο της υποστήριξης της σκληρής φιλοπολεμικής και νεοφιλελεύθερης Δεξιάς. Βγήκε η συνταγή του 1 1/2 (ενάμιση) κόμματος, με μια δυνατή Δεξιά, ένα υποστηρικτικό κεντροαριστερό κόμμα που θα αποτελεί μια ‘’ντροπαλή Δεξιά’’ και μερικά μικρά κόμματα ‘’αριστερά’’ που θα ασχολούνται με τα επιμέρους ανθρωπιστικά και οικολογικά ζητήματα, που δεν ενοχλούν, ίσως διευκολύνουν κιόλας στην εκτόνωση του κοινωνικού θυμού για την Δεξιά της εξουσίας, που εκπροσωπεί απροκάλυπτα τα μεγάλα συμφέροντα.
Ιδιαίτερο βάρος δίνεται στις χώρες που αποτελούν την πρώτη γεωπολιτική γραμμή των μεγάλων συμφερόντων. Εκεί που βρίσκονται οι αμερικανικές βάσεις εκεί πρέπει να είναι παντοδύναμη η πλέον συντηρητική διακυβέρνηση. Εκεί πρέπει να εκπροσωπείτε η κεντροαριστερά με ηγέτες πειθήνιους και ελεγχόμενους. Και εκεί πρέπει να μεταμορφωθεί η μάζα που έτρεφε ελπίδες στο κοινωνικό κράτος, σε μάζα που εναπόθεσε τις ελπίδες σε ‘’φυτευτούς’’, τους οποίους θέλει με αγωνία και πάθος να στηρίξει. Άσχετα τι εξουσία θα είναι αυτή και που θα πηγαίνει.
Τώρα πια οι πολιτικές σχέσεις από την αντιπαράθεση συντηρητικής Δεξιάς και σοσιαλδημοκρατίας μεταμορφώθηκαν σε σχέσεις συνεργασίας μεταξύ τους ώστε να ‘’προστατευθούν’’ οι συνθήκες αναδιανομής πλούτου υπέρ των ισχυρών και να αντιμετωπισθούν οι λαϊκές αντιδράσεις.
Ένας νέος πολιτικός πόλος, η Ακροδεξιά, μπήκε δυναμικά στη ζωή και παραπλανά τις λαϊκές τάξεις και μέρος των εργαζόμενων.
Το δίλημμα Δεξιά ή Ακροδεξιά έρχεται από το μέλλον. Εκτός εάν…
Εκτός εάν δυναμώσει η υποστήριξη αριστερών/κομμουνιστικών κομμάτων που μπορεί να κινηθούν με βάση ταξικά κριτήρια και συμφέροντα.
Παλιά εργάτης ήταν ο χειρώνακτας. Ο μικροκαταστηματάρχης δούλευε για τον εαυτό του. Τώρα ο χειριστής υπολογιστή, ο καθηγητής, ο μαγαζάτορας, δουλεύουν για να κερδίζουν άλλοι και αυτοί απλά επιβιώνουν. Το 90% δουλεύει για να αυξήσει τα κέρδη του 10%. Οι υπηρεσίες διεύρυναν την ταξική κατανομή. Δυστυχώς, δεν έχει γίνει αντιληπτό αυτό που έλεγε ο Γκράμσι, ότι από τα χιλιάδες βελανίδια που πέφτουν μόνο λίγα γίνονται βελανιδιές και τα περισσότερα τα τρώνε τα γουρούνια ή σαπίζουν στο χώμα. Η κεντροαριστερά αυξάνει τις ψευδαισθήσεις για έξοδο από την κρίση, χωρίς πλέον να προσφέρει λύσεις.
Ακόμη και συστημικά αμερικανικά μέσα φωνάζουν ότι ‘’δεν μπορεί να υπάρξει επιτυχής βιομηχανική ανάπτυξη αν αγνοούνται τα συμφέροντα των εργατών’’ (χθεσινό άρθρο στο Foreign Affairs).
Τα κόμματα γεννιούνται και διατηρούνται ή διαλύονται ανάλογα με τις κοινωνικές ανάγκες που υπάρχουν και τις αντιλήψεις που διαμορφώνονται.
Τίποτα δεν υπάρχει χωρίς λόγο. Η κεντροαριστερά κάποτε ήταν ανάχωμα στη Δεξιά. Τώρα πέραν της ρητορικής κινείται στην ίδια πορεία (ιερές συμμαχίες, σχέσεις με μεγάλο κεφάλαιο, life style). Άρα δεν μπορεί να μακροημερεύσει με τα ψέματα. Ο κόμπος έφυγε από το χτένι κι επιστροφή δεν υπάρχει.
Ότι λάμπει δεν είναι χρυσός.
Η τυχόν εκλογική άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ δεν θα αλλάξει την πολιτική μεταμόρφωσή του, στο προοδευτικότερο. Για να μη μιλήσουμε για το ήδη ενταγμένο στη συμμαχία με τη Δεξιά, ΠΑΣΟΚ.
Ότι δεν έχει λόγο ύπαρξης, όσο λαμπερό κι αν είναι, θα πάψει να υπάρχει σαν αυτόνομος πολιτικός χώρος ή θα ενσωματωθεί στην κυρίαρχη αντίληψη για εξυπηρέτηση συγκεκριμένων συμφερόντων.
Ο αγώνας δεν πρέπει να είναι για επισκευή στα παράθυρα και στις πόρτες. Το κτίριο της Κεντροαριστεράς δεν επισκευάζεται. Μπάζει από παντού και υπάρχουν πολύχρωμες ‘’φάλαγγες’’ μέσα του. Η Κεντροαριστερά πνέει τα λοίσθια σαν χώρος, παγκόσμια.
Η λύση δεν είναι το μπόλιασμα της κεντροαριστεράς με αριστερή πολιτική ή ακόμη χειρότερα με αριστερή ρητορική. Η λύση είναι η συνειδητοποίηση των ανθρώπων του μόχθου (άσχετα τι ψήφιζαν μέχρι τώρα) για μια αλλαγή πορείας, όχι εφησυχασμού.
Ας δούμε τα συμφέροντά μας, συλλογικά, ταξικά, πατριωτικά και ας μιλήσουμε καθαρά…
«Τα πάντα γίνονται με την έριδα και από ανάγκη» έλεγε ο Ηράκλειτος.
(Ο Νίκος Τόσκας είναι πρώην υπουργός και υποστράτηγος ε.α.)