Στην Αυστραλία, οι πυρκαγιές του Μαύρου Καλοκαιριού του 2019-20 προκάλεσαν 429 πρόωρους θανάτους που εκτιμάται ότι σχετίζονται με τον καπνό και έστειλαν 3230 άτομα στα νοσοκομεία λόγω οξείας και επίμονης έκθεσης στον καπνό και στην ατμοσφαιρική ρύπανση.
Κάθε χρόνο, περισσότεροι από ένα εκατομμύριο θάνατοι παγκοσμίως συμβαίνουν λόγω της σύντομης έκθεσης (λίγες ώρες έως ημέρες) σε εισπνεόμενα αιωρούμενα μικροσωματίδια (PM 2,5 ), σύμφωνα με μια νέα μελέτη, με την Ανατολική Ασία να κατέχει το ρεκόρ με περισσότερο από το 50% αυτών των θανάτων.
Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου Monash στην Αυστραλία διεξήγαγε μια εκτενή μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο The Lancet Planetary Health, των ποσοστών θνησιμότητας και των επιπέδων επικίνδυνης ρύπανσης από λεπτά εισπνεόμενα μικροσωματίδια γνωστά ως PM2.5, σε περισσότερες από 13.000 πόλεις και κωμοπόλεις σε όλο τον κόσμο μεταξύ 2000 και 2019.
Σε μια παγκόσμια πρώτη, η ομάδα με επικεφαλής τον καθηγητή Yuming Guo εξέτασε τις επιπτώσεις των βραχύβιων εκρήξεων ατμοσφαιρικής ρύπανσης στην υγεία των ανθρώπων και όχι τις επιπτώσεις της συνεχούς διαβίωσης σε αστικές περιοχές με μακροχρόνια και επίμονα υψηλά επίπεδα ρύπανσης και διαπίστωσε ότι σε όλη την Αυστραλία και τη Νέα Ζηλανδία, κατά μέσο όρο 614 άνθρωποι έχαναν τη ζωή τους πρόωρα μεταξύ 2000-2019, κάθε χρόνο, εξαιτίας της βραχύβιας έκθεσής τους στην ατμοσφαιρική ρύπανση. Ιδιαίτερα στην Ασία και την Αφρική, περισσότερο από το ένα πέμπτο (22,74%) των πρόωρων θανάτων κάθε χρόνο σημειώνονταν σε αστικές περιοχές. «Αυτή είναι η πρώτη μελέτη που χαρτογραφεί τις παγκόσμιες επιπτώσεις αυτών των σύντομων εκθέσεων των ανθρώπων στην ατμοσφαιρική ρύπανση», σχολιάζει ο καθηγητής
Μέχρι να φτάσει ο καπνός των δασικών πυρκαγιών σε πυκνοκατοικημένες περιοχές, ο κύριος παράγοντας που μπορεί να προκαλέσει βλάβη είναι η παρουσία μικροσκοπικών σωματιδίων μέσα σε αυτόν. Αυτά τα σωματίδια ταξινομούνται ως PM2,5, που σημαίνει ότι έχουν διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα – τόσο μικρά που μπορούν να ταξιδέψουν βαθιά στους πνεύμονες και να εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος. Αυτά τα μικροσκοπικά σωματίδια αντιμετωπίζονται σαν ξένο αντικείμενο από το σώμα και πυροδοτούν μια αμυντική απόκριση με φλεγμονή.
Εκτός από ερεθισμούς, όπως πόνους στα μάτια και φαγούρα στο λαιμό, η βραχύβια έκθεση σε PM2,5 μπορεί να προκαλέσει παθήσεις όπως κολπική μαρμαρυγή, καρδιακές προσβολές και να επιδεινώσει καταστάσεις όπως το άσθμα και τη χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια.
Ο καθηγητής Yuming Guo λέει ότι τα συστήματα προειδοποίησης για την ατμοσφαιρική ρύπανση και τα κοινοτικά σχέδια δράσης σε ημέρες υψηλού κινδύνου, καθώς και μεμονωμένες προστατευτικές ενέργειες, όπως μάσκες προσώπου και περιορισμός της έκθεσης σε εξωτερικούς χώρους, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην προστασία των ανθρώπων και προτρέπει τους πολίτες να λαμβάνουν υπόψη τις προειδοποιήσεις για την υγεία όταν τα επίπεδα ατμοσφαιρικής ρύπανσης αυξάνονται.
Πάντως η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία είναι μεταξύ των περιοχών με τα χαμηλότερα επίπεδα θανάτων που αποδίδονται σε σύντομη έκθεση στα PM2,5 παγκοσμίως. Αντίθετα, η Ασία ευθύνεται για το 65% των παγκόσμιων θανάτων λόγω έκθεσης στα PM2,5 σε όλη την περιοχή με ετήσιο μέσο όρο 663.889 ανθρώπων να χάνουν τη ζωή τους. Εντός της Ασίας, η χειρότερη περιοχή είναι η Ανατολική Ασία, συμπεριλαμβανομένης της Κίνας και του Χονγκ Κονγκ, όπου καταγράφηκαν κατά μέσο όρο 316.290 θάνατοι ετησίως. Σύμφωνα με τη μελέτη, η Ασία αντιπροσωπεύει περίπου το 65,2% της παγκόσμιας θνησιμότητας λόγω της βραχύβιας έκθεσης στα PM 2,5, η Αφρική το 17,0%, η Ευρώπη το 12,1%, η Αμερική το 5,6% και η Ωκεανία το 0,1%.