Το ελληνικό Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, ο Οργανισμός Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής της Ελλάδας (ΟΦΥΠΕΚΑ), μαζί με τον διεθνή οργανισμό προστασίας της θάλασσας OceanCare και την περιβαλλοντική δεξαμενή σκέψης με έδρα την Αθήνα ‘The Green Tank’ ανακοίνωσαν, στο πλαίσιο του Our Ocean Conference 2024, τη δέσμευσή τους για την εφαρμογή του συστήματος «SAvE Whales» στο Στενό των Κυθήρων. Πρόκειται για μια καινοτόμο τεχνολογία που έχει σχεδιαστεί ως συμπληρωματικό εργαλείο για την προστασία των απειλούμενων φυσητήρων από σύγκρουση με πλοία σε περιοχές όπου δεν είναι δυνατή η επαναχάραξη της διαδρομής των πλοίων.
Οι συγκρούσεις με πλοία αναγνωρίζονται ως η κύρια απειλή για τους φυσητήρες στην Ανατολική Μεσόγειο. Η Ελληνική Τάφρος, που εκτείνεται ανάμεσα στο Ιόνιο, τη Νότια Κρήτη και τη Θάλασσα του Λεβάντε, αποτελεί βασικό θαλάσσιο οικότοπο για αυτό το είδος, αλλά και περιοχή υψηλού κινδύνου για συγκρούσεις με πλοία καθώς από εκεί διέρχονται περίπου 30.000 μεγάλα πλοία ετησίως. Από το 1992 έως το 2021 περισσότεροι από τους μισούς φυσητήρες που εκβράστηκαν στις ελληνικές ακτές έφεραν εμφανή σημάδια σύγκρουσης με πλοία.
Ο Αλέξανδρος Φραντζής, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών ΠΕΛΑΓΟΣ, εξήγησε ότι: «Ο πληθυσμός των φυσητήρων σε ολόκληρη τη Μεσόγειο περιλαμβάνεται στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) ως απειλούμενο είδος.
Στην Ανατολική Μεσόγειο έχουν απομείνει περίπου 200 από αυτούς τους θαλάσσιους γίγαντες. Σε ορισμένες περιοχές, όπως το Στενό των Κυθήρων, η επιλογή της διαφοροποίησης της κυκλοφορίας των πλοίων δεν είναι εύκολη, γι' αυτό χρειαζόμαστε ειδικά συστήματα συναγερμού για την πρόληψη των συγκρούσεων. Ως εκ τούτου, είναι εξαιρετική είδηση ότι εξασφαλίστηκε χρηματοδότηση από την ελληνική κυβέρνηση και την OceanCare για την εφαρμογή της τεχνολογίας SAvE Whales σε αυτή την περιοχή με στόχο την ανάπτυξη ενός συστήματος που θα είναι λειτουργικό 365 ημέρες τον χρόνο.
Μαζί με μέτρα αλλαγής της πορείας των πλοίων στο υπόλοιπο κομμάτι της Ελληνικής Τάφρου, αυτό θα μπορούσε να αποτελέσει ένα εξαιρετικό παράδειγμα σε διεθνή κλίμακα για το πώς η επιστήμη, η τεχνολογία και η διαχείριση μπορούν να προστατεύσουν τα απειλούμενα είδη των μεγάλων θηλαστικών του ωκεανού σε τοπικό επίπεδο».
Σύμφωνα με δελτίο τύπου του ‘The Greek tank’, το σύστημα SAvE Whales χρησιμοποιεί σημαδούρες υψηλής τεχνολογίας με ηλιακή ενέργεια ή/και καλωδιακούς σταθμούς βυθού εξοπλισμένους με υδρόφωνα που λαμβάνουν τους ήχους των φυσητήρων, τους επεξεργάζονται και στέλνουν φιλτραρισμένα δεδομένα σε ένα επίγειο κέντρο ανάλυσης όπου χρησιμοποιούνται μοντέλα υπολογιστών για τον ακριβή εντοπισμό των κητωδών.
Τα αποτελέσματα της ανάλυσης προωθούνται στη συνέχεια σε πραγματικό χρόνο σε πλοία που διαπλέουν την περιοχή. Ένα ειδικά ανεπτυγμένο λογισμικό από την Marine Traffic, τον κορυφαίο πάροχο υπηρεσιών εντοπισμού πλοίων, συνδυάζει τα αποτελέσματα εντοπισμού με πληροφορίες για τη ναυσιπλοΐα και εκτιμά τον κίνδυνο σύγκρουσης. Εάν ένα πλοίο βρίσκεται σε πορεία σύγκρουσης με έναν φυσητήρα, ο καπετάνιος του θα ειδοποιηθεί εγκαίρως, ώστε να το επιβραδύνει ή/και να αλλάξει ρότα εγκαίρως για να αποφύγει τη σύγκρουση.
H συνεργασία μεταξύ της OceanCare, του ‘The Green Tank’, του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας και του Οργανισμού Φυσικού Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΟΦΥΠΕΚΑ), με τη συμμετοχή του Ινστιτούτου Κητολογικών Ερευνών ΠΕΛΑΓΟΣ και του Ινστιτούτου Υπολογιστικών Μαθηματικών του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας (ΙΤΕ) ανακοινώθηκε κατά τη διάρκεια του 9ου Our Ocean Conference, που πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα από 15 έως 17 Απριλίου 2024. Στόχος της συνεργασίας είναι η αναβάθμιση της τεχνολογίας «SAvE Whales» ώστε να καταστεί τελικά επίσημο εργαλείο αποτροπής και προειδοποίησης που θα ενημερώνει τα πληρώματα των πλοίων για την παρουσία φυσητήρων στο Στενό των Κυθήρων.
«Το SAvE Whales θα συμβάλει στη μείωση πιθανών συγκρούσεων μεταξύ πλοίων και μεγάλων θαλάσσιων θηλαστικών. Το σύστημα θα λειτουργεί ως συμπληρωματικό εργαλείο στα μέτρα δρομολόγησης, όπως η μετατόπιση των ναυτιλιακών γραμμών εκτός του κεντρικού ενδιαιτήματος των κητωδών, όπου αυτό είναι δυνατόν. Με αυτόν τον στόχο και με μεγάλη χαρά, θα αξιοποιηθεί η δυνατότητα της OceanCare να συνδράμει με €700.000 ευρώ στη χρηματοδότηση αυτής της καινοτόμου προσέγγισης που αναπτύχθηκε από Έλληνες ερευνητές», δήλωσε ο Nicolas Entrup, Διευθυντής Διεθνών Συνεργασιών στην OceanCare.
Το σύστημα SAvE Whales είναι ένα καινοτόμο σύστημα που εντοπίζει την ακριβή θέση των φυσητήρων σε απόσταση έως και 7 χιλιόμετρα και μεταδίδει τις πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο για να ενημερώνει τα πληρώματα των πλοίων ώστε να επιβραδύνουν ή να προσαρμόσουν τη διαδρομή τους προκειμένου να αποφύγουν τη σύγκρουση.
Έχοντας αποδείξει την αποτελεσματικότητά του κατά τη διάρκεια μιας πιλοτικής περιόδου μεταξύ 2019 και 2021, στα ανοικτά της ΝΔ Κρήτης, μέσω της συνεργασίας που ανακοινώθηκε το σύστημα SAvE Whales θα αναβαθμιστεί για τη συνεχή λειτουργία του όλο τον χρόνο (365 ημέρες) στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ του Στενού των Κυθήρων (μεταξύ του νησιού των Κυθήρων και της ηπειρωτικής χώρας) και του ακρωτηρίου Ταίναρο (νότια Πελοπόννησος).
«Με μεγάλη χαρά χαιρετίζουμε τη δέσμευση του ελληνικού Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας να εξασφαλίσει 2.300.000 € χρησιμοποιώντας πόρους από το Πράσινο Ταμείο και τη NECCA για την υλοποίηση του SAvE Whales. Αυτή η απόφαση ορόσημο είναι ένα σαφές σημάδι ότι η Ελλάδα είναι σοβαρά δεσμευμένη να εκπληρώσει τους παγκόσμιους, ευρωπαϊκούς και εθνικούς στόχους διατήρησης της βιοποικιλότητας – ειδικά εκείνους που αφορούν τη διατήρηση των σπερματοφαλαινών, και πιθανώς άλλων μεγαπανίδας», τόνισε η Ιόλη Χριστοπούλου, Πολιτική Διευθύντρια του ‘The Green Tank’.
Η συνεργασία ξεκινά με μια αρχική φάση κατά την οποία θα καθοριστούν οι λεπτομέρειες των απαραίτητων βημάτων για την ανάπτυξη, τη δοκιμή και την πλήρη λειτουργία του συστήματος. Το σύστημα SAvE Whales σχεδιάζεται να τεθεί πλήρως σε λειτουργία σε περίπου 4-5 χρόνια.
Η OceanCare ηγείται της ανάπτυξης του SAvE Whales. Το σύστημα πραγματοποιήθηκε από Έλληνες ερευνητές από το Ινστιτούτο Εφαρμοσμένων και Υπολογιστικών Μαθηματικών – ΙΤΕ και το Ινστιτούτο Κητολογικών Ερευνών ‘Πέλαγος’, σε συνεργασία με τη Marine Traffic, την Green2Sustain και το ερευνητικό κέντρο CINTAL – University of Algarve (Πορτογαλία).
Πηγή:The Greek Tank