Σύμφωνα με τους New York Times, το Ισραήλ ενημέρωσε την Ουάσινγκτον για την επικείμενη επίθεσή του στην ιρανική πρεσβεία λίγα μόνο λεπτά πριν χτυπήσει στην Δαμασκό, σκοτώνοντας αρκετούς ανώτερους αξιωματούχους των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης του Ιράν (IRGC), συμπεριλαμβανομένων των διοικητών Mohammad Reza Zahedi και Mohammad Hadi Haji-Rahimi.
«Ο στενότερος σύμμαχος του Ισραήλ είχε μόλις αιφνιδιαστεί», σημείωνεται χαρακτηριστικά στο δημοσίευμα, με τους Αμερικανούς αξιωματούχους να εκφράζουν δημόσια την υποστήριξή τους, αλλά ιδιωτικά την οργή τους, προς το Τελ Αβίβ.
Αυτό που πρακτικά διαρρέει η Ουάσινγκτον είναι πως το Τελ Αβίβ ανέλαβε επιθετική δράση εναντίον του Ιράν χωρίς να συμβουλευτεί την αμερικανική κυβέρνηση.
Την ίδια ώρα, αξιωματούχοι των ΗΠΑ εκφράζουν την εκτίμηση πως οι Ισραηλινοί δεν υπολόγισαν σωστά, πιστεύοντας ότι το Ιράν δεν θα αντιδρούσε έντονα - άποψη που φέρεται να συμμερίζεται κι ένας ανώτερος Ισραηλινός αξιωματούχος.
Μετά την επίθεση του Σαββάτου, αυτό που κατέστη σαφές είναι πως οι άγραφοι κανόνες εμπλοκής - στη σκιώδη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν - έχουν αλλάξει δραστικά τους τελευταίους μήνες, αυξάνοντας τους φόβους για έναν πόλεμο ευρείας κλίμακας.
Όπως επισημαίνεται, ακόμη κι όταν έγινε σαφές ότι το Ιράν θα προβεί σε αντίποινα, Αμερικανοί και Ισραηλινοί αξιωματούχοι πίστευαν, σε πρώτη φάση, πως η δυναμική της απάντησης θα ήταν αρκετά περιορισμένη, αν και σύντομα έσπευσαν να αναθεωρήσουν τις πρώτες εκτιμήσεις τους. Τώρα το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στο τι θα κάνει το Ισραήλ στη συνέχεια - και πώς μπορεί να απαντήσει εκ νέου το Ιράν.
«Βρισκόμαστε σε μια συγκυρία στην οποία ουσιαστικά όλοι μπορούν να διεκδικήσουν τη νίκη», δηλώνει ο Ali Vaez, διευθυντής της ΜΚΟ «International Crisis Group» στο Ιράν. «Η Τεχεράνη μπορεί να ισχυριστεί ότι πήρε εκδίκηση, το Ισραήλ μπορεί να πει ότι απέκρουσε με επιτυχία την ιρανική επίθεση και οι Ηνωμένες Πολιτείες μπορούν να πουν ότι σταμάτησαν το Ιράν και υπερασπίστηκαν το Τελ Αβίβ».
Στον επόμενο, ωστόσο, γύρο, όλα θα μπορούσαν να ξεφύγουν από τον έλεγχο - προειδοποιεί.
Το παρασκήνιο της επίθεσης στη Δαμασκό και οι λάθος εκτιμήσεις
Επικαλούμενοι συνεντεύξεις με Αμερικανούς αξιωματούχους, καθώς και με αξιωματούχους από το Ισραήλ, το Ιράν και άλλα κράτη της Μέσης Ανατολής, οι New York Times περιγράφουν πως ο σχεδιασμός για το ισραηλινό χτύπημα στην ιρανική πρεσβεία στη Δαμασκό ξεκίνησε δύο μήνες νωρίτερα.
Στόχος ήταν ο Mohammad Reza Zahedi, ο διοικητής για τη Συρία και τον Λίβανο της επίλεκτης ιρανικής δύναμης Quds Force των Φρουρών της Επανάστασης.
Περίπου μια εβδομάδα πριν, στις 22 Μαρτίου, το πολεμικό υπουργικό συμβούλιο του Ισραήλ ενέκρινε την επιχείρηση. Στα αρχεία - που περιήλθαν στην κατοχή δημοσιογράφων του αμερικανοκού μέσου - περιγράφεται το εύρος των αντιδράσεων από την Τεχεράνη που ανέμενε η ισραηλινή κυβέρνηση.
Οι προβλέψεις αυτές αφορούσαν κάτα βάση επιθέσεις μικρής κλίμακας από πληρεξούσιους, ενώ κανείς δεν περίμενε το μέγεθος της ιρανικής απάντησης - που αν και χωρίς πραγματικά μεγάλο αντίκτυπο, υπήρξε αν μην τι άλλο εντυπωσιακή.
Τα άβολα συμπεράσματα της Ουάσιγνκτον
Από την πρώτη κιόλας ημέρα της επίθεσης στη Δαμασκό, το Ιράν υποσχέθηκε αντίποινα, τόσο δημόσια όσο και μέσω της παραδοσιακής διπλωματικής οδού.
Οι Αμερικανοί αξιωματούχοι βρέθηκαν σε μια «περίεργη» θέση: Την ώρα που οι σύμμαχοί τους τους είχαν κρατήσει «στο σκοτάδι» για μια τόσο σημαντική επιθετική τους ενέργεια, το Ιράν φρόντιζε να τους ενημερώσει για τις προθέσεις του πολύ νωρίτερα, με αποτέλεσμα η επίθεση να πραγματοποιείται οριακά βάσει χρονοδιαγράμματος.
Μπορεί η Τεχεράνη να προχώρησε το βράδυ του Σαββάτου σε μια επίδειξη δύναμης, ωστόσο ήταν ξεκάθαρο πως η επίθεση είχε σχεδιαστεί να προκαλέσει περιορισμένες ζημιές.
Αμερικανοί αξιωματούχοι προσπαθούν να «πείσουν» τον Νετανιάχου πως η αναχαίτιση μπορεί να πιστωθεί ως νίκη του Ισραήλ, ζητώντας ελάχιστα ή και καθόλου περαιτέρω αντίποινα. Παρά τις διεθνείς εκκλήσεις για αποκλιμάκωση, Ισραηλινοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι η επίθεση του Ιράν απαιτεί ακόμη μια απάντηση.
«Το ερώτημα τώρα είναι πώς απαντά το Ισραήλ με τρόπο που να εμποδίζει το Ιράν να ξαναγράψει τους κανόνες του παιχνιδιού, χωρίς να προκαλέσει έναν νέο κύκλο βίας μεταξύ κρατών», δηλώνει η Dana Stroul του Ινστιτούτου Πολιτικής της Ουάσινγκτον για την Εγγύς Ανατολή.
Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, το Τελ Αβίβ έφτασε κοντά στο να διατάξει εκτεταμένα πλήγματα στο Ιράν τη νύχτα που το Ιράν επιτέθηκε.
Η εξωστρέφεια του Ιράν και τα «σύννεφα» στις σχέσεις Ισραήλ - ΗΠΑ
Ισραηλινοί αξιωματούχοι σημειώνουν πως η επίθεση της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου άλλαξε τους βασικούς κανόνες της περιφερειακής σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή. Επικριτές του Τελ Αβίβ ισχυρίζονται πως αυτό το έκανε η επακόλουθη εισβολή του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας.
Μέχρι τον Μάρτιο, η σχέση Μπάιντεν - Νετανιάχου γινόταν όλο και πιο τεταμένη, με το Ισράηλ να επιμένει σε νέα μεγάλης κλίμακας επιχείρηση στη Ράφα και τη Δύση να ζητά από το Ισραήλ να περιορίσει τις θηριωδίες εις βάρος αμάχων και να επιτρέψει την παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας στον πολιορκημένο θύλακα.
Τότε ήρθε το ισραηλινό χτύπημα στη Δαμασκό.
Ο Αμερικανός υπουργός Άμυνας διαμαρτυρήθηκε απευθείας στον υπουργό Άμυνας του Ισραήλ, Γιοάβ Γκαλάντ, σε τηλεφώνημα στις 3 Απριλίου. Ο Όστιν δήλωσε ότι η επίθεση έθετε σε κίνδυνο τις αμερικανικές δυνάμεις στην περιοχή, τονίζοντας πως η έλλειψη προειδοποίησης δεν άφησε χρόνο για να ενισχύσουν την άμυνά τους.
Τη νύχτα της επίθεσης στη Δαμασκό, πάλι, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν κάλεσε τον Ελβετό πρεσβευτή στην Τεχεράνη για να μεταφέρει την οργή του Ιράν στην Ουάσινγκτον, μαζί με το μήνυμα ότι θεωρούσε τις Ηνωμένες Πολιτείες υπεύθυνες για την επίθεση.
Χρησιμοποιώντας το Ομάν, την Τουρκία και την Ελβετία ως μεσάζοντες, οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέστησαν σαφές στο Ιράν ότι δεν είχαν εμπλακεί και ότι δεν ήθελαν πόλεμο. Η ιρανική κυβέρνηση προχώρησε στη συνέχεια σε μια ασυνήθιστα ανοιχτή και ευρεία διπλωματική εκστρατεία, διαδίδοντας ότι θεωρούσε την επίθεση ως παραβίαση της κυριαρχίας της που απαιτούσε αντίποινα.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν δεν πίστεψε ποτέ ότι θα μπορούσε να αποτρέψει το Ιράν από μια οποιαδήποτε απάντηση, δήλωσε Αμερικανός αξιωματούχος, αλλά ήλπιζε να περιορίσει την κλίμακα. Και φάινεται πως τα κατάφερε.
Ο Μπλίνκεν μίλησε, παράλληλα, με ανώτερα μέλη του ισραηλινού υπουργικού συμβουλίου, διαβεβαιώνοντάς τους ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα βοηθούσαν στην άμυνα έναντι μιας ιρανικής επίθεσης και προτρέποντάς τους να μην προβούν σε βεβιασμένη αντεπίθεση.
Η μπάλα είναι τώρα και πάλι στο γήπεδο του Νετανιάχου.