Την αναπροσαρμογή της στρατηγικής εξαγωγών, ώστε οι βιομηχανίες της Βορείου Ελλάδας, να ξαναμπούν σε ανοδική τροχιά, τον περιορισμό του εμπορικού ελλείματος και την έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, σημειώνει σε συνέντευξή του στο Dnews, o πρόεδρος του ΣΕΒΕ, Συμεών Διαμαντίδης. Ο κ. Διαμαντίδης, αναφέρει πως το 2023, αναμένεται να κλείσει, με τις εξαγωγές να χάνουν τη δυναμική του 2022, αλλά θεωρεί ότι το 2024 θα ξεπεράσει τα προηγούμενα ρεκόρ.
Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του προέδρου του ΣΕΒΕ, στο Dnews.
-Σε ένα περιβάλλον ρευστό λόγω των γεωπολιτικών κρίσεων, πιστεύετε ότι η χώρα μας έχει πρόσφορο έδαφος να ενισχύσει τις εξαγωγές της;
-Είναι γεγονός πως διανύουμε μία ιδιαίτερα επισφαλή περίοδο σε εγχώριο και διεθνές επίπεδο με τις τρέχουσες εξελίξεις να διαμορφώνουν συνθήκες έντονης ανασφάλειας στις αγορές. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε πως η υφιστάμενη περίοδος χαρακτηρίζεται ως permacrisis. Είναι δεδομένο λοιπόν πως οι ελληνικές επιχειρήσεις επηρεάζονται -κατά κύριο λόγο αρνητικά- από αυτή την έντονη αστάθεια και αναγκάζονται να αναπροσαρμόσουν την εξαγωγική τους στρατηγική. Κι όλα αυτά έχουν άμεση επίδραση στις επιδόσεις τους.
Στα πρώτα τρία τρίμηνα του έτους οι εξαγωγές είναι μειωμένες κατά 6,4%, αλλά ελαφρώς ενισχυμένες κατά 0,7% χωρίς τα πετρελαιοειδή. Αυτό συμβαίνει γιατί οι παραδοσιακά ισχυροί κλάδοι όπως τα τρόφιμα, συνεχίζουν την ανοδική τους πορεία αντισταθμίζοντας την πτώση των εξαγωγών που αντιμετωπίζουν άλλοι σημαντικοί κλάδοι όπως τα βιομηχανικά (11,2% στο α’ εννεάμηνο 2023/2022). Τα τελευταία στοιχεία μας δείχνουν πως το 2023 θα κλείσει με τις εξαγωγές να χάνουν τη δυναμική του 2022. Ωστόσο, πιστεύουμε πως μπορούν να ξαναμπούν στην ανοδική τροχιά στην οποία βρίσκονται τα τελευταία χρόνια και το 2024 να ξεπεράσουν τα προηγούμενα ρεκόρ.
-Είστε αισιόδοξος για την βελτίωση του εμπορικού ισοζυγίου μετά την εκτίναξη του εμπορικού ελλείμματος που καταγράφηκε το 2022, το οποίο μάλιστα αναρριχήθηκε σε επίπεδα-ρεκόρ 14 ετών;
- Αναλύοντας σε βάθος τις εμπορευματικές ροές των τελευταίων δέκα -και πλέον- ετών, θα διαπιστώσουμε πως εμπορικό έλλειμμα και εξαγωγές κινούνται σχεδόν πάντα προς την ίδια κατεύθυνση, με και χωρίς τα πετρελαιοειδή. Η αύξηση των εξαγωγών συνοδεύεται από αύξηση του εμπορικού ελλείμματος και το ανάποδο. Και αυτό σε ένα μεγάλο βαθμό ισχύει διότι αρκετές επιχειρήσεις που ενισχύουν τις εξαγωγές τους, αναγκάζονται να εισάγουν και περισσότερες πρώτες ύλες για να παράξουν και να τελειοποιήσουν τα εξαγόμενα προϊόντα τους. Μην ξεχνάμε πως ζούμε και επιχειρούμε σε ένα σύγχρονο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον.
Ωστόσο, αυτό είναι κάτι που πρέπει να αλλάξει. Ο περιορισμός του εμπορικού μας ελλείμματος και η αναστροφή του σε πλεόνασμα μεσο-μακροπρόθεσμα, πρέπει να αποτελεί έναν εθνικό μας στόχο. Κι αυτό το πιστεύουμε διότι ένα μεγάλο μερίδιο των προϊόντων που εισάγονται μπορούν να παραχθούν εδώ στη χώρα μας, δημιουργώντας παράλληλα νέες ευκαιρίες για πολλές επιχειρήσεις. Στον ΣΕΒΕ αναφέρουμε εδώ και χρόνια την επιτακτική ανάγκη περιορισμού του εμπορικού ελλείμματος και την υποκατάσταση των εισαγόμενων προϊόντων με ελληνικά. Αυτό όμως θα πρέπει να συμβεί ταυτόχρονα με την ενίσχυση των εξαγωγών. Σε ό,τι αφορά στο 2023 και με βάση την ανάλυση που προανέφερα, οι δείκτες δείχνουν πράγματι σημαντική μείωση του εμπορικού ελλείμματος (18,1% στο α’ εννεάμηνο 2023/2022) μετά το ρεκόρ των 38,4 δισ. ευρώ το 2022.
Η πληθωριστική κρίση και η μεγάλη άνοδος των επιτοκίων επηρέασε αρνητικά τις εξαγωγές;
-Δίχως αμφιβολία! Οι πληθωριστικές πιέσεις και η άνοδος των επιτοκίων επέφεραν αύξηση του λειτουργικού κόστους των επιχειρήσεων και αποτελέσαν τροχοπέδη στις αναπτυξιακές προοπτικές των εξαγωγών. Κι αυτό δεν συνιστά μία εκτίμηση αλλά μία πραγματικότητα που αποτυπώθηκε στην έρευνα που υλοποίησε το ΙΕΕΣ του ΣΕΒΕ στο πλαίσιο του Δείκτη Εξαγωγικών Προσδοκιών ΣΕΒΕ-DHL. Από τις 224 επιχειρήσεις που απάντησαν στο σχετικό ερωτηματολόγιο, το 45% δήλωσε πως οι εξαγωγές θα επηρεαστούν αρνητικά το 2023 από την αύξηση του λειτουργικού κόστους, λόγω της αύξησης του κατώτατου μισθού, των πληθωριστικών πιέσεων και της ανόδου των επιτοκίων δανεισμού, ενώ το 51% δήλωσε πως δεν θα επηρεαστούν. Οι εξαγωγικές επιχειρήσεις αντιμετωπίζουν μόνες τους αυτή την πρόσθετη επιβάρυνση, αλλά δεν θα πρέπει να επαναπαυθούμε σ’ αυτή την κατάσταση διότι τα αρνητικά αποτελέσματα θα φανούν σταδιακά στα οικονομικά δεδομένα τόσο των επιχειρήσεων όσο και της χώρας. Δεδομένου μάλιστα πως τα επιτόκια αναμένεται να διατηρηθούν σε υψηλά επίπεδα και το 2024, η υποστήριξη των εξαγωγικών επιχειρήσεων θα πρέπει να είναι άμεση και ουσιαστική.
-Πως ο ΣΕΒΕ συμβάλει τα μέλη του ώστε να ενισχύσουν την εξωστρέφεια τους και ποιοι είναι οι στόχοι σας για το 2024;
-Ο ΣΕΒΕ έχει μία πολύπλευρη και πολυεπίπεδη υποστηρικτική δραστηριότητα προς τα μέλη του μέσα από πληθώρα ενεργειών, αλλά και της βαθιάς τεχνογνωσίας που κατέχει, κι αυτό αποδεικνύεται από τον υψηλό ρυθμό εγγραφής νέων μελών το τελευταίο διάστημα στον Σύνδεσμό μας. Το γεγονός αυτό μας γεμίζει χαρά αλλά και ευθύνη για να ανταποκριθούμε στο δύσκολο έργο που έχουμε αναλάβει, προωθώντας τα συμφέροντα των ελληνικών επιχειρήσεων, όπως κάνουμε τα τελευταία 48 χρόνια. Το 2024 θα συνεχίσουμε να παράγουμε έργο αποτελώντας τον σημαντικότερο σύμβουλο και υποστηρικτή των ελληνικών εξαγωγικών επιχειρήσεων, παρέχοντας έγκυρη ενημέρωση, πληροφόρηση, εκπαίδευση και δικτύωση. Για το νέο έτος προγραμματίζουμε σημαντικές δράσεις, συνέδρια υψηλού επιπέδου, εκδηλώσεις με θεματολογία που θα αγγίζει τα πλέον επίκαιρα θέματα αλλά και το άνοιγμα νέων αγορών, και στρατηγικές συνεργασίες με πανεπιστήμια και φορείς διεθνούς κύρους.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα των πολύπλευρων δράσεων μας είναι ο δεύτερος κύκλος εκδηλώσεων που πραγματοποιήσαμε στις αρχές Νοεμβρίου στις Περιφέρειες Πελοποννήσου και Δυτικής Ελλάδας. Οι ενημερωτικές εκδηλώσεις που διοργανώσαμε αφορούσαν την εξαγωγική δυναμική της τοπικής οικονομίας, αλλά και εργαλεία που υπάρχουν στη διάθεση των επιχειρήσεων για την ασφάλιση των εξαγωγικών πιστώσεων και την ιχνηλάτηση των προϊόντων σε όλη τα στάδια της εφοδιαστικής αλυσίδας.
-Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις για να τολμήσουν τις εξαγωγές των προϊόντων τους;
-Η ανάπτυξη εξωστρεφούς δραστηριότητας είναι μία σύνθετη και απαιτητική διαδικασία που προϋποθέτει εκπαίδευση και ενημέρωση, στρατηγικό σχεδιασμό και δαπάνη πολλών πόρων από την εκάστοτε εταιρία. Κι αυτοί ακριβώς οι λόγοι αποτρέπουν αρκετές εταιρίες απ’ το να επιχειρήσουν στις διεθνείς αγορές. Ωστόσο, ξεπερνώντας το εμπόδιο αυτό, η «ανταμοιβή» είναι πολύ μεγάλη, καθώς η εξωστρέφεια αποτελεί εφαλτήριο ανάπτυξης. Για τις επιχειρήσεις λοιπόν που όχι μόνο τολμούν να εξάγουν αλλά και πρωταγωνιστούν στις διεθνείς αγορές με τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, η πρόκληση είναι η διπλή μετάβαση σε θέματα ψηφιοποίησης και πράσινης επιχειρηματικότητας. Οι εταιρίες που θα καταφέρουν να ανταποκριθούν στην πρόκληση αυτή θα είναι εκείνες που θα πρωταγωνιστήσουν στη νέα εποχή που βιώνουμε ήδη.
-Κάνατε μια μεγάλη καμπάνια για το Μακεδονικό Σήμα το προηγούμενο διάστημα με moto MACEDONIA THE GREAT. Ποια είναι τα Μακεδονικά προϊόντα που πρωταγωνιστούν στις εξαγωγές. Πόσο συγχέουν οι καταναλωτές του εξωτερικού τα ελληνικά Μακεδονικά προϊόντα, με αυτά της Βόρειας Μακεδονίας (Σκόπια) και πως αντιμετωπίζεται το πρόβλημα αυτής της ενδεχόμενης σύγχυσης;
-Η περιοχή της Μακεδονίας είναι γνωστή παγκοσμίως για πολλούς ιστορικούς και πολιτισμικούς λόγους. Είναι όμως γνωστή και για τα προϊόντα που παράγει όπως το κρασί και τα φρούτα, αλλά και τις υπηρεσίες που παρέχει. Τα προϊόντα και οι υπηρεσίες που προέρχονται από τη Μακεδονία λοιπόν, χαίρουν ιδιαίτερης εκτίμησης στο εξωτερικό καθώς συνδυάζουν την ιστορία και την κληρονομιά του τόπου μας, μέσα από αυθεντικά, γνήσια και ποιοτικά προϊόντα και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες. Αυτό διαφαίνεται και από το γεγονός ότι οι εξαγωγές των μακεδονικών προϊόντων τείνουν αυξανόμενες σε όλο και περισσότερες χώρες του εξωτερικού τα τελευταία χρόνια. Η δημιουργία του Μακεδονικού Σήματος είχε σκοπό την προστασία των ελληνικών προϊόντων που παράγονται στην Μακεδονία και τη σαφή τους διάκριση από οποιαδήποτε άλλα. Το Μακεδονικό Σήμα στοχεύει στη δημιουργία ενός νέου διακριτικού γνωρίσματος ως μέσου αναγνώρισης, προβολής και διαφήμισης τοπικών παραγωγών και των προϊόντων τους, ώστε να ενισχυθεί η αναγνωρισιμότητα των τοπικών επιχειρήσεων της Μακεδονίας-μελών του ΣΕΒΕ και των προϊόντων τους με τρόπο ευκρινή, διαφανή και αδιάβλητο, προς όφελος της εξωστρέφειας, της ασφάλειας δικαίου και του υγιούς ανταγωνισμού.
-Το τελευταίο χρονικό διάστημα παρατηρείται μια σαφής έλλειψη προσωπικού στις επιχειρήσεις με την περιφέρεια μάλιστα να βρίσκεται στο μάτι του κυκλώνα. Πως αντιμετωπίζεται από τους επιχειρηματίες αυτό το φαινόμενο. Στρέφονται προς αναζήτησή προσωπικού από το εξωτερικό;
-Πράγματι! Η έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού συνιστά ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι εξαγωγικές επιχειρήσεις. Σύμφωνα με έρευνα που κάναμε σε 118 μέλη μας, 9 στις 10 αναζητούσε ανθρώπινο δυναμικό αλλά το 97,5% εξ αυτών δήλωνε πως αντιμετωπίζει σημαντικό πρόβλημα στην εξεύρεση ανθρώπινου δυναμικού. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σύνθετο καθώς το κενό εντοπίζεται σε θέσεις εργασιών υψηλής εξειδίκευσης αλλά και ανειδίκευτων. Και εικάζουμε πως θα μας απασχολεί για αρκετό καιρό ακόμη, αν λάβουμε υπόψη μας και το brain drain που συνεχίζει να υφίσταται.
Σήμερα, οι λύσεις επικεντρώνονται στην εκπαίδευση του υπάρχοντος ανθρώπινου δυναμικού και στην προσέλκυση ατόμων από το εξωτερικό για κάποιες ειδικότητες. Ωστόσο, οι λύσεις αυτές δεν είναι βιώσιμες. Εμείς στον ΣΕΒΕ έχουμε ενημερώσει τον Πρωθυπουργό και τα αρμόδια Υπουργεία για το συγκεκριμένο πρόβλημα και σε ένα πολυεπίπεδο σχήμα συνεργασίας μαζί με τους προαναφερθέντες και την Κεντρική Ένωση Επιμελητηρίων Ελλάδος προσδοκούμε να βρούμε λύση εστιάζοντας σε κάθε περιοχή ξεχωριστά. Η συνεργασία αυτή πιστεύουμε πως θα αποτελέσει τη βάση για να δοθεί ουσιαστική λύση στο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις, βοηθώντας παράλληλα στη μείωση της ανεργίας.
-Ποιες αγορές στοχεύουν οι Έλληνες εξαγωγείς ώστε να ανοίξουν τους εμπορικούς τους διαύλους;
-Όπως είναι γνωστό οι χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι οι σημαντικότεροι εμπορικοί εταίροι της Ελλάδας με σημαντική δραστηριότητα τα τελευταία χρόνια. Ωστόσο, πιστεύουμε πως υπάρχουν πάρα πολλές δυναμικές αγορές εκτός της ΕΕ τις οποίες πρέπει να αξιοποιήσουμε δημιουργώντας διαύλους επικοινωνίας. Ο Καναδάς, η Ινδία, η Υποσαχάρια Αφρική και η Άπω Ανατολή είναι κάποια χαρακτηριστικά παραδείγματα. Εμείς στον ΣΕΒΕ έχουμε προχωρήσει σε μία στρατηγική συνεργασία με άλλους φορείς, όπως είναι το Enterprise Greece, ο ΣΕΒ και το ΕΒΕΑ, με τους οποίους διοργανώνουμε τις ενημερωτικές ημερίδες «Doing Business». Στο πλαίσιο αυτό, και μόνο τα τελευταία δύο χρόνια, έχουμε κάνει εκδηλώσεις για την Ουγγαρία, την Ινδία, τη Σαουδική Αραβία, τη Ζάμπια, την Ιορδανία, τις ασιατικές χώρες, τον Καναδά, τη Λατινική Αμερική και τη Ρουμανία, ενώ στις 30 Νοεμβρίου διοργανώνουμε εκδήλωση για την Ουρουγουάη. Το σύγχρονο επιχειρείν απαιτεί συνεργασίες και εμείς εργαζόμαστε συστηματικά για να εντοπίσουμε αυτές τις ευκαιρίες και να δημιουργήσουμε διαύλους επικοινωνίας για τις ελληνικές επιχειρήσεις.